Altijd risico op nieuwe pandemie

Zoals de mens zich over de wereld verspreidde, zo deden ook besmettelijke ziekten dat. Hoe beschaafder we werden en hoe meer contact er was met allerlei bevolkingsgroepen en dieren, hoe meer pandemieën er ontstonden. Zoönose, de overdracht van besmettelijke ziekten van dieren op mensen of omgekeerd, leidde tot onder andere de grieppandemie, hiv, COVID-19 en M-pox. Volgens deskundigen zal dat blijven gebeuren.

Klimaatverandering en globalisering moedigen tropische ziekten aan om naar andere delen van de planeet te reizen en zich daar te verspreiden

Veel van de hieronder beschreven ziekten verspreiden zich omdat de temperaturen in grote delen van de wereld stijgen, grondwaterlagen opdrogen en soorten (vooral muggen) gebieden binnendringen die ze vroeger niet aandeden. Wetenschappers waarschuwen voor de gevaren van zoönoses en nieuwe ziekten. Markten met levende dieren, ontbossing, de verstoring van mensen in wilde gebieden: het zijn allemaal risicofactoren. Om nieuwe wereldwijde gezondheidsbedreigingen te voorkomen is een herstel van het evenwicht tussen de mensheid en de natuur noodzakelijk.

Dengue

De dengue mug verspreidt dengue, ook wel knokkelkoorts genoemd. Deze ziekte veroorzaakt hoge koorts, hevige gewrichtspijn en kan in de ernstigste vorm bloedingen met de dood tot gevolg hebben. De WHO geeft aan dat het aantal gevallen van dengue de laatste tijd verveelvoudigd is. Volgens hun gegevens waren er voor 1970 maar 9 landen waar dengue-epidemieën voorkwamen. Nu zijn er meer dan 100 landen waar de ziekte endemisch is. Zelfs heel ver van tropische klimaten, zoals in Europa.

Nipah

De vleermuis is het toevluchtsoord van het nipah virus dat zich gemakkelijk verspreidt en uitbundig doodt. Volgens gegevens van de WHO heeft het virus een sterftecijfer van tussen de 40% en 70%. Er zijn twee factoren die de gevaren van nipah vergroten. Ten eerste zijn varkens bijzonder kwetsbaar voor het virus en kan de infectie gemakkelijker van varken op mens overgaan. Ten tweede: het virus kun je al een maand bij je dragen zonder symptomen en in die periode kun je wel besmettelijk zijn. De uitbraken van nipah zijn tot nu toe niet ernstig geweest. De meeste waren in Azië. In Bangladesh waren er tussen 2001 en 2011 196 gevallen van Nipah en van de besmette mensen stierven er 150.

Zika

Het zika virus werd voor het eerst ontdekt bij makaken, met name in Oeganda. Het wordt overgebracht door een mug en veroorzaakt milde symptomen (koorts, misschien een huiduitslag, spierpijn). De besmette persoon kan zelfs asymptomatisch zijn. Maar het zikavirus veroorzaakt bij baby’s in de baarmoeder zware misvormingen, vooral microcefalie. Het gaat meestal gepaard met hersenbeschadiging. Er is een grote kans dat de pasgeborene er na 10 dagen aan sterft. Sommige deskundigen schrijven de grote uitbraak van zika in Brazilië toe aan de ontbossing van de Amazone, wat de zoönose vergemakkelijkt.

Westnijl-virus

Het zogenaamde westnijlvirus streek in 1999 neer in New York en veroorzaakte een uitbraak die zich over de Verenigde Staten verspreidde. De natuurlijke gastheren voor dit virus zijn vogels en muggen, weer een zoönose. Als een mug deze vogel steekt en vervolgens een mens, treedt besmetting op. Het is geen virus met het hoogste sterftecijfer, maar, volgens de WHO, wordt 1 op de 150 gevallen ernstig en leidt tot de zogenaamde ‘westnijlkoorts’, die kwetsbare patiënten kan doden.

Lyme

Een besmette teek kan de ziekte van Lyme overbrengen. De opwarming van de aarde en de verstedelijking in ongeschikte natuurlijke gebieden hebben geleid tot een groter verspreidingsgebied van teken, waardoor het risico op de ziekte van Lyme toeneemt. Lyme veroorzaakt meestal hoofdpijn, koorts, gewrichtspijn. Zonder behandeling kan het leiden tot gezichtsverlamming, hartkloppingen, neurologische stoornissen.

Ebola

Tot slot: ebola. Volgens de WHO kan het sterftecijfer ervan nog steeds meer dan 50% bedragen. De ziekte wordt alleen verspreid als er symptomen zijn. Op dit moment is het onder controle.